ترجمه چیست؟ ترجمه کتاب چیست؟ مترجم کیست؟ مترجم مبتدی چه کسی است؟ مترجم حرفه ای چه کسی است؟ تفاوت مترجم مبتدی با مترجم حرفه ای کتاب در چیست؟ هنر ترجمه کتاب را در چه کسی باید جستجو کرد؟ اینها سئوالاتی است که همگی یک پاسخ دارند: ترجمه و بخصوص ترجمه کتاب برگردان متن منبع به مقصد توسط فردی است که بیشترین تجربه را در حوزه محتوای کتاب داشته باشد. نکات مهم ترجمه کتاب در این مقاله بحث می شود.
تفاوت مترجم ها در هنر ترجمه و نه علم و تکنیک ترجمه است. هنر ترجمه با گذر زمان و تمرین و کار کسب می شود و به رشته و مدرک و سطح تسلط به زبان بستگی ندارد. بهترین ترجمه را باید از مجرب ترین مترجم سراغ گرفت. در این مقاله چهار نکته مهم اما معمولا فراموش شده در ترجمه کتاب بحث می شود.
4 نکته مهم برای مترجم کتاب مبتدی
آیا تا کنون با اصطلاح “گمشده در ترجمه” برخورد کرده اید؟ معنای اصلی این عبارت پر استفاده این است که کلمات خاصی برای توصیف احساس، عواطف یا هیجانات حین تلاش برای ترجمه متن به زبان دیگر وجود ندارد (البته نام یک فیلم مستقل بیل موری و اسکارلت جوهانسون نیز می باشد). اگرچه بسیاری از زبان ها جهانی هستند، اما برخی از زبان ها فرهنگی است و ترجمه آنها دشوار است.
به دلیل منحصر به فرد بودن چالش ترجمه کتاب، انتخاب مترجم مناسب برای ترجمه کتاب مهم است و باید به این نکته توجه داشته باشید. در اینجا چند نکته مهم برای ترجمه کتاب و بخصوص نکات مهم ترجمه کتاب فارسی به انگلیسی آورده شده است:
1) ساده، ساده، ساده بنویسید
هنگامی که می خواهید با مخاطبان جهانی ارتباط برقرار کنید، اختصار و ایجاز فن اصلی این بازی است. ترجمه کتاب بدون افزودن کلمات زائد و قلمبه سلمبه به اندازه کافی مشکل هست. هنگام نوشتن یا ترجمه برای مخاطبان جهانی موارد زیر را در نظر داشته باشید:
- سعی کنید طول جملات خود را 25 کلمه یا کمتر در نظر بگیرید.
- با دقت تمام به ساختار جملات خود فکر کنید.
- اطمینان حاصل کنید مخاطب و مترجم بتواند به راحتی جای فعل و فاعل و قید جملات را پیدا کند.
2) از عبارات و کنایه های فرهنگی پرهیز کنید
فرهنگ های مختلف طنز و جوک ها و عبارات مشترک کاملاً متفاوتی دارند که همه ما به یکدیگر می گوییم. مثلا در انگلیسی آمریکن گفته می شود “that’s off base” به این معنی كه شما كاری را انجام می دهید كه درست نیست و خارج از قاعده است (بی قاعده بودن یک اصطلاح دنیای بازی بیس بال است)، یا اصطلاح “need to take a raincheck”، كه یک عبارت قدیمی و بدین معنی است که ما باید زمانبندی کار یا قرارمان را دوباره چک کنیم (این اصطلاح از آنجا ریشه گرفت که در قدیم زمان بارندگی پول بلیط بیس بال را به مشتری پس می دادند و قرار بازی را برای بعد برنامه ریزی می کردند.
هنگام نوشتن یا ترجمه کتاب برای مخاطب جهانی باید این نوع عبارات و محاوره ها را در ذهن داشت. احتمالاً هنگام ترجمه کتاب و بخصوص کتاب های داستانی (fiction) نمی توانید اصطلاحی پیدا کنید که دقیقا با آنچه شما می خواهید بگویید مطابقت داشته باشد. مترجم (که ممکن است 100٪ با فرهنگ آمریکایی آشنا باشد یا نباشد) ممکن است متوجه نشود که شما سعی دارید چه چیزی بدست آورید و به چه هدفی برسید. بنابراین از اصطلاحات خیلی عامیانه ، اصطلاحات خاص یا هر چیزی که به طور بالقوه موجب سردرگمی مخاطبان بین المللی شما شود، خودداری کنید.
3) از زبان معلوم استفاده کنید و از جملات مجهول بپرهیزید
دقیقاً همانطور که معلم انگلیسی همیشه می گفت، در نگارش یا ترجمه کتاب از جملات معلوم استفاده کنید و صدای فعال به صدای انفعالی و مجهول ترجیح داده می شود. درک محتوایی که با جملات مجهول و سیر انفعالی نوشته شده خیلی سخت تر است و ممکن است مترجم نتواند نیت نویسنده را به مخاطبان برساند. بنابراین همیشه بجای «این کتاب توسط من ترجمه شده است» بهتر است بنویسیم «من این کتاب را ترجمه کرده ام».
4) مواظب درج تاریخ و زمان باشید
قالب نگارش تاریخ در کشورها و زبان های مختلف متفاوت است، حتی اگر کشورها به یک زبان مشترک صحبت کنند. مثلا سبک نوشتن تاریخ آمریکا و انگلستان تفاوت دارد. مثلا یک امریکایی 21-1-12 را یکم دسامبر 2021 می خواند، در حالی که یک انگلیسی همین تاریخ را 12 ژانویه 2021 می خواند. بنابراین در برگردان اعداد و ارقام و تاریخ ها دقت کنید.
واژه های کلیدی نکات مهم ترجمه کتاب:
ترجمه کتاب، ترجمه تخصصی کتاب، ترجمه کتاب تخصصی، مترجم کتاب، مترجم مبتدی، مترجم حرفه ای، مترجم انگلیسی به فارسی، مترجم فارسی به انگلیسی، ترجمه کتاب انگلیسی، ترجمه کتاب فارسی، هنر ترجمه کتاب، علم ترجمه کتاب، هزینه ترجمه کتاب، کیفیت ترجمه کتاب