وقتی صحبت از مترجم و ترجمه کتاب به میان می آید، سئوالات زیادی مطرح می شود: ترجمه چیست؟ ترجمه کتاب چیست؟ مترجم کیست؟ مترجم کتاب کیست؟ مترجم کتاب به چه مهارت هایی نیاز دارد؟ فرق مترجم کتاب با مترجم عمومی چیست؟ چگونه مترجم مناسب انتخاب کنیم؟ در این مقاله به سئوالات فوق پاسخ داده می شود و مهارت های مورد نیاز برای ترجمه کتاب بحث می شود.
مهارت های مورد نیاز برای ترجمه کتاب
ترجمه کتاب یک فرآیند پیچیده و تخصصی است و مستلزم انتخاب مترجم خوبی برای ترجمه کتاب است. مترجم خوب کسی است که به علم و هنر ترجمه کتاب مسلط باشد و مهارت های لازم برای ارائه ترجمه برتر را داشته باشد. بایستی زمان ترجمه کتاب دقت کرده، سفارش ترجمه کتاب خود را به یک وب سایت ترجمه شایسته داد. در ادامه کیفیت های مترجمان را در دو دسته مهارت های تخصصی و مهارت های عمومی بحث می کنیم.
مهارت های تخصصی مترجم
1- مهارت نگارش و تبعیت از قالب مشخص
این یکی از مهارت های پایه ترجمه است. مترجم کتاب بایستی به نوشتن و نویسندگی علاقمند باشد، با کلمات بازی کند، کلمات را تست کرده و بهترین کلمه ممکن را برای هر واژه و اصطلاح متن منبع انتخاب کند. معمولا در ترجمه کتاب چارچوب و قالب خاصی در نظر گرفته می شود. مثلا به صورت کلمه شمار سفارش آنلاین ترجمه کتاب ثبت می شود یا مشتری خواهان ترجمه تخصصی یا ترجمه روان و عمومی است. بنابراین مترجم باید توانایی تبعیت از این قالب و چارچوب مورد نیاز را داشته باشد.
2- مهارت انتقال سبک، لحن و اجزای فرهنگی کتاب منبع به کتاب مقصد
مترجم کتاب در طول آموزش خود مهارت های زیادی کسب می کند. یکی از مهارت ها توجه به سبک و لحن کتاب و همچنین فرهنگ مخاطبان جدید کتاب است. راه های زیادی برای کسب این مهارت ها وجود دارد که سفر به کشور زبان دوم بهترین گزینه است.
راه های دیگر کسب مهارت انتقال لحن و اجزای فرهنگی کتاب مشاهده رسانه های زبان دوم از قبیل فیلم و داستان و رادیو است. تجربه ترجمه به یک زبان نیز به تقویت مهارت ترجمه کتاب کمک می کند. تجربه مادر مهارت است و با کسب تجربه، مترجم با اصول ترجمه کتاب و همچنین اجزای تشکیل دهنده فرآیند ترجمه کتاب آشنا می شود.
3- مهارت تخصصی، فنی و علمی حوزه محتوای کتاب
وقتی ترجمه کتاب مطرح است و بخصوص در ترجمه کتاب های آکادمیک، مترجم بایستی تخصص و دانش فنی حوزه محتوای کتاب را داشته باشد. کتاب ها به صورت کلی به دو دسته داستانی (fiction) و غیر داستانی (non-fiction) تقسیم می شوند. مترجم بایستی مسیر خود را مشخص کرده و خود را برای ترجمه کتاب داستانی یا غیر داستانی آماده کند.
وقتی قرار است یک کتاب تخصصی کامپیوتر ترجمه شود، ترجمه کتاب مهندسی برق و یا ترجمه کتاب مهندسی مکانیک لازم است، مترجم بایستی علاوه بر مهارت ترجمه زبان، بایستی دانش فنی و مهندسی لازم را داشته باشد. بدین ترتیب می تواند ترجمه دقیق و کیفی از کتاب تحویل دهد.
یک مترجم عمومی یا مترجم فنی و مهندسی نمی تواند کتاب های پزشکی، پرستاری یا بیوتکنولوژی ترجمه کند. اگر هم که به ترجمه کتاب اقدام کند، مطمئنا نتیجه رضایت بخش نخواهد بود. این مسئله در مورد مترجم تخصصی هم مصداق دارد. مترجم علوم پزشکی نمی تواند کتاب مدیریت کار آفرینی یا کتاب هوافضا را بخوبی و کیفی ترجمه کند.
4- مهارت توجه به جزئیات
مترجم کتاب بایستی مهارت توجه به جزئیات را داشته باشد و بتواند یک نسخه همتا از کتاب منبع به زبان مقصد تحویل دهد. مثلا در ترجمه کتاب انگلیسی به فارسی و با برعکس در ترجمه کتاب فارسی به انگلیسی، مترجم بایستی دقت کرده و به جزئیات فرهنگی، اعداد و ارقام، واحدهای اندازه گیری و اسامی خاص توجه کند.
مترجم بایستی در یک نگاه متوجه کمبودهای متن ترجمه شده را متوجه شود و مشکلات کتاب ترجمه شده را در بازبینی رفع کند. مثلا در کتابی که از انگلیسی به فارسی ترجمه شده بود، کلمه Poland به صورت پولند ترجمه شده بود نه مجارستان. مترجم بایستی مواظب چنین جزئیاتی باشد و نسخه ای معادل کتاب منبع تحویل دهد.
5- مهارت های کار با کامپیوتر و فناوری اطلاعات
امروزه ترجمه کتاب و بخصوص به صورت مترجم آزاد مستلزم مهارت های قوی کار با کامپیوتر و استفاده از اینترنت است. یک مترجم خوب توانایی استفاده از فناوری اطلاعات را دارد. می تواند براحتی تایپ کرده و متن ترجمه کتاب را حروفچینی نماید. مترجم کتاب بایستی توانایی تبدیل فرمت ها و دریافت یا انتقال فایل را داشته باشد.
مترجم کتاب در عین استفاده از کامپیوتر برای دریافت سفارش، واژه یابی، تحقیق و انتقال سفارش؛ نباید به ترجمه ماشینی متکی باشد و منظور از مهارت فناوری اطلاعات مهارت ترجمه ماشینی نیست.
6- مهارت قضاوت نکردن و موضع نگرفتن
وقتی مترجم سفارش ترجمه کتاب را قبول می کند، نباید در مورد محتوای کتاب قضاوت کند و جهت گیری سیاسی یا اجتماعی و فرهنگی خود را به ترجمه کتاب اعمال کند. انطباق سیاسی و اجتماعی ترجمه کتاب وظیفه ویراستار و مطابق با خواست مشتری است. مترجم بایستی به عنوان یک فرد خنثی و بدون موضع و سوگیری به ترجمه کتاب بپردازد.
مهارت های عمومی مترجم
1- مهارت برنامه ریزی و زمانبندی
یکی از مهمترین مهارت های عمومی مترجم کتاب توانایی برنامه ریزی و زمانبندی کار است. مهم نیست که مترجم عمومی باشیم یا مترجم تخصصی؛ کار بلد و ماهر باشیم یا مبتدی؛ رد نشدن سررسید ترجمه کتاب از اهمیت حیاتی برخوردار است. بنابراین مترجم بایستی توانایی برنامه ریزی قوی داشته باشد، خودش را سازماندهی کرده و طبق یک برنامه مدون و دقیق کار ترجمه کتاب را انجام دهد.
زمانی که سفارش ترجمه کتاب را قبول می کنیم هیچ عذری پذیرفته نیست. بایستی در موعد مقرر ترجمه کتاب تحویل شود. بهترین مترجم وقتی کار را به موقع تحویل ندهد نمی تواند در بازار ترجمه کتاب دوام بیاورد.
2- مهارت امانتداری و حساسیت به حریم مشتری
مترجم بایستی امانتدار باشد. امانتداری مترجم در دو راستا اهمیت دارد. یکی امانتداری در حفظ اطلاعات کتاب و مشتری است و دیگری امانت در ترجمه و انتقال ایده، محتوا و هدف کتاب است. یک مترجم ماهر و حرفه ای می داند که باید اطلاعات حساس مشتری و کتاب را محرمانه نگهدارد. تحت هیچ شرایطی مشخصات مشتری یا متن ترجمه را افشا نکند. بعد از تحویل کار و ختم قرارداد کلیه اطلاعات مشتری به همراه فایل منبع و مقصد را از روی هارد درایو کامپیوتر خود حذف کند.
امروزه اکثریت سرویس دهندگان در قرارداد خود از مترجم تعهد می گیرند که امانتدار باشد و از افشای اطلاعات مشتری یا ترجمه کتاب اجتناب کنند. قوانین محکمی در این رابطه وجود دارد تا منافع مترجم و مشتری حفظ شود.
3- مهارت برقراری ارتباط
یکی از ملزومات ترجمه کتاب، ارتباط بین مشتری یا شرکت با مترجم است. مترجم بایستی مهارت های برقراری ارتباط و روابط عمومی قوی داشته باشد. براحتی بتواند با مشتری یا کارفرمای خود ارتباط برقرار کرده و ملزومات پروژه ترجمه کتاب را قطعی کند. کار خود را صریح و روشن برنامه ریزی کرده و از برنامه مدون خود تبعیت کند. یکی از مشکلات بازار ترجمه کتاب امروزی برقراری ارتباط نامناسب است. از قبیل پاسخ ندادن به تلفن یا ایمیل مشتری یا کارفرما.
خلاصه کلام
ترجمه کتاب فقط برگردان متن کتاب از زبان منبع به زبان مقصد نیست. ترجمه کتاب یک علم و هنر است. مترجم ماهر کسی است که به ترجمه کتاب مسلط بوده و بتواند در رشته تخصصی خود ترجمه خوبی ارائه نماید. مترجم حرفه ای کسی است که مهارت های تخصصی و عمومی یک مترجم کتاب را دارد، با مشتری یا کارفرما ارتباط برقرار کرده، ترجمه کیفی و مطابق استانداردهای عملکرد برتر عرضه کرده، خود-سازمانی داشته و طبق برنامه قبل از سررسید ترجمه کتاب را آماده نماید.
ممکن است به خواندن مطالب زیر علاقمند باشید:
- ویژگی های مترجم خوب کتاب
- هنر ترجمه کتاب
- تکنیک های تسهیل ترجمه کتاب
- نکات مهم ترجمه کتاب برای مبتدیان
- سایت برتر ترجمه کتاب
- سئوالات پرتکرار ترجمه کتاب
- ده نکته مهم در ترجمه کتاب
- بهترین ترجمه کتاب
- ترجمه آنلاین کتاب
- مراحل ترجمه کتاب
- فرآیند ترجمه کتاب
- اصول ترجمه کتاب
ثبت سفارش ترجمه کتاب
اگر به ترجمه کتاب خود نیاز دارید، با خیال راحت فرم ثبت سفارش ترجمه کتاب را تکمیل کرده و ارسال کنید. به فاصله کوتاهی کوردیناتور سایت با شما تماس گرفته و اقدامات شروع پروژه ترجمه کتاب شما را فراهم خواهد ساخت.